Drony zbadają jakość powietrza

Wracają kontrole jakości powietrza. W Zgorzelcu, podobnie jak w ubiegłym roku, będzie do nich wykorzystywany specjalistyczny dron wyposażony w system Nosacz II. Urządzenie, podczas lotu nad badanym obszarem, mierzy stężenie pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5, a w przypadku wykrycia obecności podejrzanych substancji, pobiera próbkę dymu do badania.

Pomiary jakości powietrza to element walki ze smogiem, na który coraz częściej uskarżają się mieszkańcy naszego miasta. Problemy nasilają się w sezonie grzewczym, dlatego w okresie od listopada bieżącego roku do marca 2022 roku, w różnych rejonach Zgorzelca, przeprowadzone zostaną sesje pomiarowe z wykorzystaniem specjalistycznego drona. Miejsca objęte badaniem będą wskazywane przez urząd.
Urządzenie wyposażone w detektor spalania odpadów Nosacz II może na bieżąco analizować skład chemiczny dymu wydobywającego się z komina. W przypadku wykrycia, że w kontrolowanej nieruchomości spalane są odpady lub paliwo stałe o niewłaściwych parametrach, urząd będzie kierował wnioski o ukaranie grzywną w wysokości od 500 zł wzwyż.*
Dolnośląskie walczy ze smogiem
Od 1 lipca 2018 roku na terenie Dolnego Śląska, a więc także naszego miasta, obowiązuje tzw. uchwała antysmogowa – akt prawa miejscowego, który nakłada na osoby fizyczne i prawne ograniczenia i zakazy w zakresie eksploatacji instalacji o mocy poniżej 1MW, w których następuje spalanie paliw. Wszystko po to, aby ograniczać niską emisję i walczyć ze smogiem oraz jego skutkami.
W instalacjach wskazanych w § 4 uchwały, a w szczególności w kotłach, piecach oraz kominkach zakazuje się stosowania:
• mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
• węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla;
• węgla kamiennego w postaci sypkiej o uziarnieniu poniżej 3mm;
• biomasy stałej o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.
Ponadto, kategorycznie zabronione jest spalanie butelek PET, materiałów PCV, lakierowanych desek, elementów tapicerki meblowej, mokrej biomasy roślinnej.
Paliwami zalecanymi do ogrzewania domów i mieszkań są  ekogroszek z węgla kamiennego lub węgiel kamienny sortyment Orzech I. Dopuszcza się też stosowanie biomasy (drewno kawałkowe, pelet, brykiet) o wilgotności poniżej 20%.  
*Podstawa prawna:  art. 57 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1120 z późn. zm.) (dalej: k.p.w.) w zw. z art. 379 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1396 z późn. zm.) (dalej: p.o.ś.)
 
Paliwa – pytania i odpowiedzi
Co to są muły i floty węglowe i dlaczego nie można ich spalać?
Muły jak i floty węglowe powstają w procesie uszlachetniania węgla kamiennego.
W efekcie powstaje węgiel o polepszonych parametrach oraz wodna zawiesina
skały płonnej i drobinek węgla o wielkości około 1 mm (w uchwale przyjęto wartość graniczną do 3 mm). Z tej zawiesiny metodą flotacji pozyskuje się koncentrat o większej zawartości węgla – flot węglowy, a z pozostałości po częściowym odparowaniu wody powstaje muł węglowy. Spalanie zarówno mułu jak i flotu węglowego powoduje dużą emisję
zanieczyszczeń, zwłaszcza pyłu, gdyż są to bardzo drobne cząstki, a kotły domowe nie są przystosowane do ich spalania. Szacuje się, że podczas spalania mułów węglowych i flotokoncentratów, ilość uwalnianego do atmosfery pyłu jest 10-50-krotnie większa, niż podczas spalania węgla kawałkowego. Poza tym muły i floty zawierają dużą ilość wody, co powoduje uszkodzenia urządzeń i kominów oraz znacznie pogarsza warunki spalania (obniża temperaturę), a tym samym zwiększa emisję zanieczyszczeń do powietrza, przy równoczesnej niskiej kaloryczności paliwa.
Dlaczego nie można spalać węgla brunatnego?
Węgiel brunatny jest jakościowo dużo gorszym paliwem niż węgiel kamienny i charakteryzuje się niższą wartością opałową, co związane jest zarówno z jego budową chemiczną, jak też wysokimi zawartościami popiołu oraz wilgotności. Przekłada się to bezpośrednio na konieczność spalenia większej, w stosunku do węgla kamiennego, ilości paliwa (a tym samym uwolnienia większej ilości pyłu do atmosfery), celem uzyskania żądanej ilości ciepła. Węgiel brunatny zawiera także znacznie więcej części lotnych, które podczas spalania uwalniane są w postaci wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), w tym bardzo toksyczny benzo-α-piren.
Czy można spalać miał węglowy?
Tak, pod warunkiem, iż będzie o uziarnieniu większym niż 3 mm. Miał węglowy to paliwo o uziarnieniu od 0 do 30 mm. Spalanie drobnej frakcji powoduje, że generowane są bardzo duże ilości pyłu do atmosfery. Z tego powodu paliwo te powinno być spalane w zaawansowanych technicznie instalacjach przemysłowych z nowoczesnym systemem odpylania. Wprowadzenie w uchwale antysmogowej dopuszczalnej zawartości frakcji powyżej 3 mm ma również na celu zabezpieczenie przed procederem dodawania mułów i flotokoncentratów do miałów węglowych.
Jak odróżnić dobry węgiel od złego?
Wybór paliwa należy dostosować do zaleceń producenta, zawartych w instrukcji urządzenia grzewczego. Należy zwrócić uwagę na charakterystyczne parametry wskazujące na jakość danego paliwa: wartość opałową w stanie roboczym, zawartość popiołu w stanie roboczym oraz zawartość siarki w stanie roboczym. Wielkość wartości opałowej zależy przede wszystkim od zawartości w węglu wilgoci i popiołu. Kwalifikowane paliwa węglowe powinny posiadać wartość opałową w stanie roboczym co najmniej 24 000kJ/kg. Im wyższa zawartość
popiołu w paliwie, tym wyższe jego zużycie oraz wyższa emisja pyłów, a im wyższa zawartość siarki w paliwie, tym większe stężenie tego związku w powietrzu oraz większa korozja komina. Najbezpieczniej jest zaopatrzyć się w paliwo węglowe bezpośrednio u autoryzowanych sprzedawców węgla poszczególnych producentów, w ich sklepach internetowych lub bezpośrednio u producenta. Nabywane paliwo powinno posiadać świadectwo jakości, które potwierdzi jego pochodzenie oraz charakterystyczne parametry jakościowe. Należy także pamiętać o zachowaniu paragonu, dowodu potwierdzającego zakup paliwa w razie kontroli.
Co to jest biomasa stała?
Pod tym pojęciem kryje się przede wszystkim drewno kawałkowe. Niemniej do biomasy stałej zaliczamy także inne produkty pochodzenia roślinnego m.in. odpady uzyskiwane z przetwórstwa drewna (brykiet oraz pelety), czy też tzw. rośliny energetyczne, uprawiane specjalnie w celu spalania: trzcina pospolita, słonecznik bulwiasty (topinambur), wierzba wiciowa, miskant olbrzymi, itd.
Jak rozróżnić wilgotne drewno od suchego?
Mieszkańcy, którzy spalają drewno powinni zwrócić przede wszystkim uwagę na okres jego suszenia. Sezonowanie drewna przez okres 2 lat daje możliwość uzyskania parametrów wilgotności drewna „w stanie roboczym” (gotowego do spalenia), które spełnią wymagania uchwały – czyli poniżej 20%. Do sprawdzenia wilgotności drewna można stosować urządzenia elektroniczne tzw. wilgotnościomierze do drewna. Ceny takich urządzeń rozpoczynają się od około 50 zł. Mieszkańcy, którzy spalają drewno powinni zwrócić przede wszystkim uwagę na okres jego suszenia.
Dlaczego spalanie wilgotnego drewna jest szkodliwe?
Mokre drewno jest mniej kaloryczne – spala się go nawet dwukrotnie więcej, gdyż część energii pochłaniane jest na odparowanie wody, przez co temperatura spalania jest niższa. W wyniku tego część gazów nie ulega całkowitemu spaleniu – wytwarza się sadza, która w połączeniu z wilgocią osadza się na ścianach komina i może prowadzić do obniżenia sprawności kominka/kotła, a także zapchania, korozji, czy samozapłonu komina. Równocześnie, spalanie wilgotnej biomasy (drewna) prowadzi do emisji szkodliwych dla zdrowia substancji – przede wszystkim silnie rakotwórczego benzo-α-pirenu (obecnego m.in. w dymie papierosowym), a także pyłów, zwłaszcza tych najmniejszych – a zatem
najbardziej szkodliwych (PM<1). Dlatego drewno, wbrew powszechnej opinii, nie jest paliwem „czystym” („ekologicznym”). W odniesieniu do emisji zanieczyszczeń (pyłów PM2,5, benzo-α-pirenu), drewno bywa porównywalne ze średniej jakości węglem – wiele jednak zależy od pieca czy kominka i sposobu spalania.
Czy można spalać pelet?
Uchwała antysmogowa nie zakazuje stosowania biomasy (czyli także peletu) na obszarze województwa dolnośląskiego, pod warunkiem spełnienia wymagania dotyczącego jego wilgotności (nie większej niż 20%).
Dlaczego uchwały nie mówią nic o spalaniu śmieci?
Zakaz spalania śmieci już obowiązuje – na mocy ustawy o odpadach. Należy mieć wiadomość, iż spalanie odpadów podlega karze aresztu lub grzywny do 5 000 złotych. Art. 191 ustawy o odpadach mówi: „Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny”.
Dlaczego nie wolno palić śmieci?
Spalanie odpadów jest prawnie zakazane. Podczas ich spalania, głównie tworzyw sztucznych, do powietrza wydostają się ekstremalnie niebezpieczne substancje takie jak dioksyny i furany, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), pył zawierający metale ciężkie (tj. chrom, nikiel, ołów, kadm, rtęć i wiele innych), dwutlenek siarki, tlenki azotu, czy chlorowodór i fluorowodór. Wiele z tych zanieczyszczeń trafia też do gleby i wody, przedostając się następnie wraz z żywnością do organizmu. Dioksyny i furany są tysiące razy bardziej trujące niż cyjanek, a ich połowiczny rozpad w glebie trwa ok. 160 lat. Przedostając się do organizmu odkładają się w tkance tłuszczowej (również w mleku, czy mięsie) i migrują w łańcuchu pokarmowym powodując m.in. nowotwory, obniżenie odporności, osłabienie
wzrostu, zdolności rozrodczych, zaburzenia neurologiczne i hormonalne. Metale ciężkie mogą wywoływać zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu. Ołów upośledza wątrobę, wywołuje anemię. Kadm uszkadza nerki, powoduje osteoporozę, jest rakotwórczy. Rtęć uszkadza układ nerwowy, powoduje choroby serca. W wyniku spalania odpadów często produkowany jest też mocno kancerogenny WWA: benzo-α-piren, obecny m.in. w dymie papierosowym.
 
W oparciu o informację Wydziału Zarządzania Kryzysowego UM Zgorzelec i opracowanie Instytutu Rozwoju Regionalnego, samorządowej jednostki organizacyjnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego przygotowała: Renata Burdosz samodzielne stanowisko ds.współpracy z mediami UM Zgorzelec